Maddelerin Gözlemlenebilir Özellikleri Nelerdir?

Maddelerin Gözlemlenebilir Özellikleri Nelerdir?

Maddeleri beş duyu organı ile fark edilen özelliklerine göre sınıflandırabiliriz.

Maddeler; Saydam-opak, parlak-mat, sert-yumuşak, esnek-berk, sağlam-kırılgan, suyu çeken-suyu çekmeyen, suda batan-suda yüzen, mıknatısla çekilen-mıknatısla çekilmeyen, renkli-renksiz, pürüzlü-pürüzsüz olma gibi özelliklerine gözlemlenebilirler.

Saydam-opak olarak ayrılan maddeler ışığı geçiren ve geçirmeyen olarak nitelendirilir. Işığı geçiren maddelere saydam, geçirmeyen maddelere opak maddeler denilmektedir.

Parlak-mat maddeler ise ışığı yansıtan maddelere parlak, odun ve toprak gibi maddelere mat diyebiliriz. Parlak maddelere örnek verecek olursak altın, çelik ve gümüş parlak maddelerdir.

Sert-yumuşak olan maddeler sertlik ve yumuşaklık derecesine göre ayrılmaktadır. Sünger yumuşak, taş serttir.

Esnek-berk olma; bir maddeye kuvvet zoruyla şekil verdiğimizde aldığı şekli kuvveti kaldırdığımız da geri eski şekline dönüyorsa bu maddeye esnek madde denir. Sünger, paket lastiği gibi maddeler örnek olarak verilebilir.
Berk madde; esnemeyen maddelere ise berk madde denir. Kurşun kalem, mermer vazo, cam sürahi gibi maddeleri örnek olarak gösterebiliriz. Berk maddeler esnetildiği zaman kırılır.

Sağlam-kırılgan olma; darbelere karşı dayanıklı maddelere sağlam, kolay kırılıp zarar gören maddelere ise kırılgan maddeler denir. Demir ve çelikten yapılan eşyalar sağlam iken cam eşyalar kırılgandır.

Suyu çeken-suyu çekmeyen; su ile temas ettiğinde suyu içine hapseden maddelere suyu çeken, suyu içine almayanlara suyu çekmeyen maddeler denir. Tuvalet kağıdı, havlu, atlet gibi maddeler suyu çekerken, şemsiye, yağmurluk, plastik poşet gibi maddeler suyu çekmez.

Suda batan-suda yüzen; bir madde, su içine atıldığında bir bölümü su dışında kalırsa suda yüzer. Tamamı suyun dibine inerse suda batar. Mantar tıpa, plastik top, tahta parçası gibi maddeler suda yüzerken, bozuk para, cam bilye, anahtar gibi maddeler suda batarlar. Suda yüzme veya suda batma maddenin büyüklüğüne değil, cinsine ve şekline bağlıdır. Örneğin; büyük bir plastik top suda yüzerken, küçücük bir demir bilye suda batar.

Mıknatısla çekilen-mıknatısla çekilmeyen; demir, nikel, kobalt gibi maddeler mıknatısla çekilirken, toprak, cam, tahta, kağıt ve plastikten yapılmış maddeler mıknatısla çekilmez.  Mıknatısla çekilen maddeler; toplu, iğne, çivi, çatal vb. iken Mıknatısla çekilmeyen maddeler; cetvel, kağıt, kürdan, defter vb. maddelerdir.

Renkli-renksiz; maddeleri renkli veya renksiz olarak ayırabiliriz. Renkli ise hangi renkte olduğunu belirtiriz. Maddeleri sadece renklerine göre ayıramayız. Çünkü; farklı maddeler aynı renkte olabilir. Beyaz renkteki tuz ve şekeri rengine bakarak ayırt edemeyiz. Aynı maddeler farklı renkte olabilir. Plastikten yapılmış kırmızı ve mavi renkli toplar gibi.

Kokulu-Kokusuz; Bazı maddeleri çok belirgin kokulardan tanırız. Kolonya, benzin, naftalin, soğan, sarmısak, bozulmuş yumurta gibi. Gümüş, altın, bakır, tuz gibi maddelerin ise ayırt edici kokuları yoktur.

Pürüzlü-pürüzsüz olarak ayıracak olursak bazı maddeler yüzeyi açısından pürüzlü, bazıları pürüzsüzdür. Camın yüzeyi pürüzsüzdür, alçı, duvar pürüzlü maddelere örnek verilebilir. Pürüzlü maddeye elimizle dokunduğumuz zaman çıkıntıları hissederiz. Fakat cam bir şişeye elimizi sürdüğümüz de ne kadar kaygan ve pürüzsüz olduğunu hissedebiliriz.

Acı-tatlı-ekşi; bazı maddeleri tadına bakarak tanıyabiliriz. Limon ekşi, pasta tatlı, biber acıdır. Bilmediğimiz maddelerin tadına bakmamalıyız. Çünkü zehirli ve yakıcı olabilirler.