İşaret dili nedir?

İşaret dili nedir?

İşaret dili ve önemi nedir? İşaret dilini kimler nasıl kullanır?

Konuşma yeteneği insanoğlunun en özel özelliklerinden biri olduğundan ve insanlar konuşarak birbiriyle irtibat kurarak birbirini anladığından, işitme engelli insanlar da çok özel bir yöntemle başkaları ile irtibat kurmaya çalışıyor. İşaret dili, işitme engellilerin irtibat kurma dilidir. Bu dil işitme engellilere birbiri ve başkaları ile irtibat kurma imkanı sağlıyor.

Açıklanan son verilere göre hali hazırda dünyada 70 milyon insan irtibat kurmak için işaret dilini kullanıyor ve bu yüzden bu insanların tüm ülkelerde bu haktan yararlanmaları gerekiyor.

İşaret dili, çok düzenli ve gelişmiş bir dil sistemidir ve manaları aktarmak için ses modelleri veya yazı yerine işaretleri dil olarak kullanmaktadır. Bir başka ifade ile ellerin, kolların hareketleri ve yönleri veya vücudun veya yüzün ifadeleri bir düşünceyi aktarmak için kullanılır. Buna göre nerede işitme engellilerin irtibatı söz konusu ise işaret dilleri gelişmiştir. İşaret dili pantomim oyunu değildir. Bu dilin kendine özel grameri vardır ve onu öğrenmek için nasıl ki başka bir dili öğrenmek için o dilin kursuna gidip ders alıyorsanız, bu dili de bilen bir öğretmenin size öğretmesi gerekir. Bu dillerin her biri kendine özel sözcükleri ve grameri vardır.

İşitme engellilerin işaret dili adı ile anılan çok güçlü ve çok etkili bir iletişim araçları vardır ve irtibat kurma ihtiyacını bu şekilde giderebilir.

İşaret dili bir kaç kişinin icat ettiği suni bir sistem değildir. Yani nasıl ki bir İranlı ve bir Finlandiyalı birbirinin dilini anlamıyorsa, İranlı bir işitme engelli de Finlandiyalı bir işitme engellinin işaret dilini anlamaz ve eğer birbiriyle irtibat kurmak isterlerse, en azından biri ötekinin dilini öğrenmesi gerekir. Gerçi işaret dili görsel bir teknikten yararlandığından, iki ayrı işaret dili sözlü dillere nazaran birbirine daha çok benzerlik arz edebilir. Hali hazırda dünyada 70 milyon işitme engelli insan irtibat kurmak için işaret dilini kullanır. Bu yüzden bu insanların hakları tüm ülkelerde gözetilmesi gerekir.

BM, engelliler konvansiyonunda resmen işitme engellilerin haklarına vurgu yapmıştır. Nitekim söz konusu konvansiyonun ikinci maddesinde işaret dili bir dil olarak tanınmıştır. Aynı konvansiyonun 21. Maddesinin B bendinde devletlerin işaret dilini işitme engellilerin irtibat kurabilmesi için benimsemeleri ve gereken kolaylığı sağlamaları gerektiği vurgulanmıştır.

Konvansiyonun 24. Maddesinin B bendinin üçüncü bölümünde de devletler işitme engelli çocukların işaret dilini öğrenmeleri için gereken imkanları temin etmekle yükümlü hale getirilmiş ve yine aynı maddenin B bendinin dördüncü bölümünde de işitme engelli çocukların eğitim hakkından emin olmak üzere devletler işaret dilini bilen işitme engelli öğretmenleri istihdam etmek üzere gerekli tedbirleri almakla yükümlü hale getirilmiştir.

Günümüzde işaret dilinin yaygınlaşması ile beraber işitme engelli insanların birbiriyle irtibat kurma sorunları hemen hemen çözümlenmiş denebilir, fakat bu insanların esas sorunu duyabilen insanlarla irtibat kurmaktır. Bu yüzden işitme engelli insanların haklarına uyulması için bu insanların toplumda tüm vatandaşlık haklarından yararlanabilecekleri şartlar oluşturulmalıdır. Bu yüzden bu yıl dünya işitme engelliler günü için işaret diliyle tam giriş sloganı seçilmiştir. Böylece işaret dili ile daha fazla tanışmakla işitme engellilere çeşitli sosyal arenalarda daha fazla katılım imkanı sağlanması amaçlanıyor. Bu slogan ayrıca işaret dilinin anlaşılması ve dünya genelinde işitme engellilerin haklarının önemine vurgu yapıyor.

İşitme engellilerin dünyası sessizlik dünyasıdır, ama bu insanların dili sırlarla doludur. Brezilyalı ünlü yazar Paolo Kuilo’nun de belirttiği üzere, bir dil vardır, sözcüklerin ötesindedir, eğer bu sessiz dilin sırrını keşfedersen bir dünyayı keşfetmiş olursun.

Dünya işitme engelliler günü bu dünyayı keşfetme fırsatı olabilir.