Ünsüz Benzeşmesi ve Ünsüz Yumuşaması

Ünsüz Benzeşmesi ve Ünsüz Yumuşaması Nedir?

Ünsüz Benzeşmesi

Alfabemizdeki f, s, t, k, ç, ş, h, p harfleri sert ünsüzlerdir. Bu harfleri şu şekilde kolayca aklımızda tutabiliriz: “fıstıkçı şahap” söz öbeğindeki sesli harfleri attığımızda kalan harfler sert ünsüzlerdir.
Sert ünsüzlerle biten kelimeye c, d, g ünsüzleriyle başlayan bir ek gelirse c, d, g ünsüzleri sertleşerek ç, t, künsüzlerine dönüşür. Bu ses olayına ünsüz benzeşmesi denir.

Örnek:
* al + dı : aldı kelimesinde benzeşme yok. * as + dı : astı kelimesinde benzeşme var.

simitçi, sokakta, konuşkan, kitapta, çocukça, çalışkan, gözlükçü, sınıfta, kitapçı, vs. kelimelerinde ünsüz benzeşmesi vardır.

Ünsüz Yumuşaması

Sonu p, ç, t, k ünsüzleriyle biten kelimelere, ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde bu ünsüzler yumuşar ve b, c, d, g, ğünsüzlerine dönüşür. Bu olaya ünsüz yumuşaması denir.

Örnek:
* armut-u -armudu * balık-ı -balığı

çorabı, yastığa, eriği, tavuğa, yamacı, çocuğu, ağaca, tavuğu, vs. kelimelerinde ünsüz yumuşaması vardır.

Özel isimlerde bu kural uygulanmaz.

Örnek:
* Serhat-ı -Serhat’ı * Gaziantep-e -Gaziantep’e