Mona Lisa kimdir?

Mona Lisa kimdir?

Mona Lisa tablosu nedir?

Mona Lisa (La Gioconda veya La Joconde olarak da bilinir) İtalya, Floransa’daki Rönesans sırasında Leonardo da Vincitarafından kavak bir pano üzerine Sfumato tekniği ile resmedilmiş 16. yüzyıl yağlıboya portresidir. Resim halen Paris’teki Louvre Müzesi’nde Francesco del Giocondo’nun karısı, Lisa Gherardini Portresi başlığı altında sergilenmektedir. Tabloda oturmuş bir kadın resmedilmiştir, kadının yüzünün kime ait olduğu hala gizemini korumaktadır. Yüz ifadesindeki belirsizlik, kompozisyonundaki anıtsallık, atmosferdeki ilginçlikler, tablo hakkındaki çalışmaları devam ettirmektedir. Bu tablo, geniş ölçüde tanındı; karikatürleri yapıldı, araştırıldı ve Louvre Müzesi’nin en önemli eserlerinden olarak düşünüldü.

Mona Lisa tablosunun geçmişi

Mona Lisa

Leonardo da Vinci, bu tabloya 1503 veya 1504 tarihinde, İtalya’nın Floransa kentinde başladı. Da Vinci’nin çağdaşı, sanat tarihçisi Giorgio Vasari, “… Tablo üzerinde dört yıl oyalandı ve tabloyu bitirmedi…” demiştir. Bu, Leonardo için alışagelmiş bir davranıştı ve hiçbir çalışmayı tamamen bitiremediği düşüncesi üzerine pişman olmuştu. Sonra, Fransa’ya yolculuğun ardından 3 yıl süreyle tablo üzerine devam etmeyi tekrar düşündü ve bunu gerçekleştirdi. Da Vinci Fransa’ya gitmişti ve tablo üzerine çalışmalar devam ediyordu, Kral I. François tarafından, yakınındaki kaleye davet edildi. Bu, Leonardo’nun mirasçılarından olacak asistanı Salai ile doğrudan ilgiliydi, sonra dönemin kralı, tabloyu 4.000 écus ile satın aldı ve Fontainebleau Sarayı’nda XIV. Louis himayesinde asıldı. Daha sonra tablo, Versay Sarayı’na taşınacaktı. Fransız İhtilali’nin ardından, tablo Louvre Sarayı’na taşındı. Napolyon Bonaparttarafından Tuileries sarayı’na taşınsa da, daha sonra tekrar Louvre Sarayı’na döndü. 1870 – 1871 aralığında gerçekleşen Fransa-Prusya Savaşı sırasında tablo, Fransızların askeri bölgesi “Brest Arsenal“e taşındı.

Tablodaki manzara ve model ile ilgili birçok spekülasyon çıktı. Örneğin, da Vinci’nin modeli güzel yanlarıyla resmettiği düşüncesi vardı, tablonun 21. Yüzyıl standartlarında olduğu da düşünülmüştür. Doğulu bazı sanat tarihçileri, örneğin Yukio Yashiro, tablodaki manzaranın Çin’li sanatçıların eserlerinden etkilendiğini öne sürmüştür ama kanıtlarının yetersizliğinden dolayı birçok itiraz çıkmıştır. Mona Lisa tablosu, 19. Yüzyıla değin gizemi hakkında düşünce oluşmamıştı, henüz kavranmakta olan Sembolizm akımısayesinde, tabloda var olduğu düşünülen simgeler için birçok düşünce çıkmıştır. Eleştirmen Walter Pater, 1867 yılında tablo üzerine, kadınlıkla ilgili gizli semboller içerdiğini belirtmiştir.

Mona Lisa tablosunun konusu

Mona Lisa, Lisa del Giocondo ile adlandırılmıştır; Gherardini Ailesi’ne mensup birisiydi ve tüccar Francesco del Giocondo’nun karısıydı. Giocondo’nun ikinci oğlu Andrea’nın doğumu anısına tablonun yapıldığı tahmin edilmektedir. Tabloda oturan kadının kimliği, 2005 yılında, Heidelberg Üniversitesi’nin kütüphanesinde bulunan Agostino Vespucci’ye ait bir not ile tespit edilmiştir. Fakat başka uzmanlar tarafından, tablodaki kadın için üç farklı şahsiyet de öne sürülmüştür. Da Vinci’nin annesi Caterina Buti del Vacca de öne sürüldüyse de, çoğu uzman tarafından düşük ihtimal olarak değerlendirilmiştir. Milan düşesi Isabella of Aragon, Cecilia Gallerani, düşes Costanza d’Avalos (La Gioconda olduğu söylenir) öne sürülen diğer şahsiyetlerdendir. Tablodaki kadının da Vinci tarafından adlandırıldığı da öne sürülmüştür.

Öne sürülen bu karakterler, Giorgio Vasari’nin yazdığı Leonardo da Vinci’nin biyografisindeki tariflerine göre tahmin edilmiştir. Vassari’nin yazdığı biyografide “Leonardo resmetmeyi üstlendi, tüccar Francesco del Giocondo için, onun karısı…” cümlesine dayanılmaktadır (İtalyanca: Prese Lionardo a fare per Francesco del Giocondo il ritratto di mona Lisa sua moglie). Da Vinci’nin ölümünün ardından, tablo asistanı Salai’ye geçti ve özel yazılarında tablodan la Gioconda olarak bahsetti.

Mona Lisa tablosunun estetiği

Da Vinci, tablo için ilk başta piramit tasarımı kullandı, basitçe kadın bir piramitten oluşacaktı. Tablodaki kadının kıvrılmış elleri piramidin köşesi idi. Göğüsü, boynu ve yüzü ellerine göre çok daha parıltılıdır. Işık, aslında çizimin altında geometrik çizimin yattığı göstermektedir. Aslında da Vinci, tabloda oturmakta olan normal bir kadını resmetmiştir: fakat o zamanlarda oturmuş bir kadının resmi yaygın değildi. Açıkçası, oturan kadının gözlemci ile arasındaki mesafeyi göstermiştir. Kol dayama yerleri, gözlemci ile oturan kadını ayıran bir sınırdır.

Mona Lisa tablosundaki modelin kimliği

Mona Lisa tablosunda betimlenmiş olan kişinin kimliği kesinlikle belirlenememiş olmasına karşın; sanat tarihçileri, modelin kimliği ile ilgili pek çok fikir yürütmüş ve iddialarda bulunmuşlardır. Leonardo hakkındaki ilk biyografiyi yazan Vasari , dönemin önemli kişilerinden biri olan Francesco del Giocondo’nun eşi Mona Lisa’nın tabloda resmedilen kişi olduğunu düşünmüştür. Bu kişinin kimliği ile ilgili sayısız iddiadan sadece biridir.

Bell Laboratuvarlarından, Dr. Lillian Schwartz Mona Lisa’nın, Leonardo’nun kendi portresi olduğu fikrini ortaya atmıştır. Bunu savı ortaya atarken dayandığı kanıtlar, sayısal analizler yardımı ile elde edilen, Leonardo da Vinci’nin ve tablodaki modelin yüz özelliklerinin aynı olduğununa dair sonuçlardır.

Kaynaklar:
tr.wikipedia.org
turkcebilgi.com