Hasta Hakları ve Sorumlulukları nelerdir?

Hasta Hakları ve Sorumlulukları nelerdir?

Hasta Hakları

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne göre herkes özgür, onurlu ve hakları bakımından eşittir. Hasta hakları da temel insan haklarındandır ve kanunlarla güvence altına alınmıştır. Hastalar tedavileri sırasında aşağıdaki haklara sahiptir:

1. Hizmetten genel olarak faydalanma: Hastaların adalet ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde sağlık hizmetlerinden faydalanma açısından herkesin ırk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, felsefi inanç, ekonomik ve sosyal durumları dikkate alınmadan adil ve eşit hizmet alma hakkı vardır.

2. Bilgilendirme ve bilgi isteme: Hastaların sağlık hizmetinin ve imkânının ne olduğunu öğrenme ve sağlık durumu ile ilgili her türlü bilgiyi sözlü veya yazılı isteme hakkı vardır.

3. Sağlık kuruluşunu ve personelini seçme ve değiştirme: Hastaların, sağlık kuruluşunu seçme, değiştirme ve seçtiği sağlık kuruluşunda verilen sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkı vardır. Hastalar, sağlık hizmeti verecek/vermekte olan hekimlerin ve diğer sağlık çalışanlarının kimliklerini, görev ve unvanlarını öğrenme, bu kişileri seçme ve değiştirme hakkına sahiptir.

4. Güvenli hizmet alma: Hastaların sağlık hizmetini güven duyabilecekleri bir ortamda almaya hakkı vardır.

5. Mahremiyet: Hastaların gizliliğe uygun bir ortamda her türlü sağlık hizmetini almaya hakları vardır.

6. Reddetme, durdurma ve rıza: Hastaların tedaviyi reddetme, durdurulmasını isteme, tıbbi müdahalelerde rızasının alınması ve rıza çerçevesinde hizmetten faydalanma hakkı vardır.

7. Dinî vecibeleri yerine getirebilme: Hastaların sağlık tesisinin imkânları ölçüsünde ve idarece alınan tedbirler çerçevesinde, dinî vecibelerini yerine getirmeye hakkı vardır.

8. İnsani değerlere saygı gösterilmesi, saygınlık görme ve rahatlık: Hastaların; saygı, itina ve ihtimam gösterilerek güler yüzlü, nazik, şefkatli, merhametli çalışanlardan oluşan bir ortamda; hijyenik şartların sağlandığı, gürültülü ve rahatsız edici bütün etkenlerden arındırılmış bir sağlık hizmeti almaya hakkı vardır.

9. Müracaat, şikâyet ve dava hakkı: Hastaların, haklarının ihlali hâlinde, mevzuat çerçevesinde her türlü başvuru, şikâyet ve dava haklarını kullanmaya hakkı vardır.

Hasta haklarını kullanan bireyler, bu konuda yaşanan sorunların çözümü için Hasta Hakları Birimi’ne başvurmalıdır.

10. Ziyaretçi ve refakatçi bulundurma: Sağlık tesislerince belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde hastaların ziyaretçi kabul etmeye, mevzuatın ve sağlık tesisinin imkânları ölçüsünde hekimin uygun görmesi hâlinde refakatçi bulundurmaya hakkı vardır.

Sağlık hizmetlerinden yararlanan hasta, ziyaretçi ve refakatçi bulundurma hakkına sahiptir.

Hastaların ve Hasta Yakınlarının Sorumlulukları nelerdir?

Sorumluluk, kişinin kendi davranışlarını veya kendi yetki alanına giren herhangi bir olayın sonuçlarını üstlenmesi, bunlardan mesul olmasıdır.

Hastanelerde, hastaların haklarının yanı sıra hastaların ve yakınlarının da sorumlulukları vardır. Bunların bir sağlık kuruluşuna başvurmadan önce ve sonra yerine getirilmesi zorunludur. Bu çerçevede hastalar öncelikle kendi sağlığına dikkat etmeli, elinden geleni yapmalı ve sağlıklı bir yaşam için verilen tavsiyelere uymalıdır. Hasta ve hasta yakınlarının sorumluluklarından bazıları şunlardır:

• Hasta ve hasta yakınları, başvurulan sağlık kuruluşunun kural ve uygulamalarına uymalıdır.

• Hasta; sağlık, sosyal güvenlik ve kişisel bilgilerindeki değişiklikleri hastane yönetimine zamanında bildirmek durumundadır.

• Hastalar basit durumlarda kendi bakımlarını yapmalı, hekimin tedavisini ve ilaçlarla ilgili tavsiyelerini dikkatle dinlemeli ve anlayamadığı yerleri hekime sormalıdır. Tedavisiyle ilgili önerilere uyum sağlayamama durumu söz konusu ise bunu sağlık çalışanına bildirmelidir.

Hasta, hekimin tavsiyelerini dikkatle dinlemelidir.

• Hasta; yakınmalarını, daha önce geçirdiği hastalıklarını, herhangi bir tedavi görüp görmediğini, kullandığı ilaçlarla ilgili bilgilerini hekime eksiksiz söylemelidir. Tedavi, bakım ve rehabilitasyon sürecinde sağlık çalışanları ile iş birliği içinde olmalıdır.

• Hasta, T.C. Sağlık Bakanlığı ve diğer sosyal güvenlik kurumlarınca belirlenen basamaklı sağlık hizmetlerine uymalıdır. Hasta, aldığı randevunun tarih ve saatine uymalı ve değişiklikleri ilgili birime bildirmelidir.

• Hasta ve hasta yakınları, hastane personelinin, diğer hastaların ve ziyaretçilerin haklarına saygı göstermek mecburiyetindedir.

• Hastane malzemelerine verdiği zararları karşılamak zorundadır.

• Hasta, uygulanacak tedaviyi reddetmesi veya önerilere uymamasından dolayı doğacak sonuçlardan kendisi sorumludur.

• Hasta ve hasta yakınları, hastane idaresinin izin verdiği hâller dışında yanında yanıcı, yakıcı, parlayıcı madde bulunduramaz ve elektrikli alet kullanamaz.

• Hasta ve hasta yakınları, hastanenin ziyaretçi politikasına ve diğer kurallarına uymak zorundadır. Buna göre hastanedeki diğer hasta ve sağlık personeline fiziksel veya sözlü saldırılarda bulunmak, sigara, alkol, uyuşturucu madde kullanmak, silah vb. herhangi bir şeyi taşımak yasaktır.