Tarihte Türklerin yaygın olarak oynadığı oyunlar

Tarihte Türklerin yaygın olarak oynadığı oyunlar nelerdir?

Cihan’ın Dedesinin Oynadığı Oyunlar

Babamla taraftarı olduğumuz takımın maçını televizyonda izliyorduk. Bağrışma mızı duyan dedem, televizyon izlediğimiz odaya geldi. Sessizce her zamanki koltuğuna oturdu. Maç bitinceye kadar da hiç konuşmadı. Maçın sonunda babam maç hakkında konuşurken dedem bize yönelerek, “Ne zevk alıyorsunuz oynamadığınız oyundan? Ben genç olacaktım da böyle televizyon karşısında oturacaktım. Biliyor musunuz, biz sizden daha çok eğleniyorduk.” dedi. Merak edip, “Dedeciğim, ne oynuyordunuz, bana da anlatır mısın?” dedim. Dedem önce bir bardak su getirmemi istedi. Ben heyecanla suyu getirdim. Dedem anlatmaya basladı. “Cihan’cığım, çocukluğumda çelik çomak ve topaç en sevdiğim oyunlardı. Gençliğimde ise cirit oynamayı ve güreş tutmayı çok severdim. Biz bu oyunları büyüklerimizden öğrendik. Ayrıca haftanın bazı
günlerinde köy kahvesine meddah gelirdi. Anlattığı öyküler hepimizi güldürürdü. Bir de gölge oyunu olan Hacivat ve Karagöz’ün maceralarını izlerdik.” dedi. “Bu kadar değildir herhâlde dedeciğim, başka hangi oyunlar oynanırdı?” diye sordum.

“Köyün gençleri olan bizler evlerde toplanıp fincan oyunu, yüzük kaçırma ya da kukla oyunu oynardık. Kızlar bezden bebek yapar, ona elbise giydirirlerdi. Bu bebekleri insanlar gibi konuşturur, eglenirlerdi. Bir de işaret (lal) oyunu oynardık. Bu oyun, söz kullanmadan sadece el, yüz ve vücut hareketlerimizle oynadığımız bir oyundu.”

Cihan’ın dedesinin anlattığı oyunlar geçmişte atalarımız tarafından oynanan oyunlardan bazılarıdır.

Cirit Oyunu nedir? Cirit oyunu naslı oynanır?

Cirit, açık alanda atlar üzerinde oynanan bir oyundur.

Genişçe bir cirit alanının iki tarafına karşılıklı olarak dizilen oyuncular rakip tarafa doğru sırayla yaklaşır. Yaklaşan oyuncu, adını söylediği karşı tarafın oyuncusuna elindeki ciridi (degneği) atar. Adı söylenen kişi
de bu oyuncuyu kovalayarak ciridi ile onu vurmaya çalışır. Oyuncular, savrulan ciritten korunmak için atın yan taraflarına sarkarak saklanırlar. Cirit, Türklerin savaşa sürekli hazır olmak amacıyla tarih boyunca oynadıkları
bir oyundur. Günümüzde de Erzincan, Erzurum, Bayburt, Kütahya ve Konya çevresinde düğün, bayram ve şenliklerde zaman zaman cirit oynanmaktadır.

Güreş

Güreş, ata sporumuz olarak bilinir. Türklerin Orta Asya’dan göç etmeleri sonucu başka yerlere de yayılmıştır. Türk güreşçilerimiz, başta olimpiyatlar olmak üzere birçok uluslararası spor müsabakalarında önemli başarılar elde etmektedir.

Güreşe verilen önem geçmişte olduğu gibi günümüzde de devam etmektedir. Her yıl düzenlenen tarihî “Kırkpınar Güreşleri” bunun en güzel örneklerindendir. Kırkpınar’da yağlı güreş yapan sporculara pehlivan denilir. Müsabakalar sonunda birinci olana altın kemer verilerek bu sporcu “başpehlivan” ilan edilir.

Hacivat ile Karagöz oyunu geleneksel Türk tiyatrosunda gölge oyunu olarak adlandırılır. Gölge oyunu Türklerin Orta Asya’dan beri oynadıkları oyunlardan biridir. Deri üzerine çizilmiş figürler, çubuklara tutturulmuş olarak beyaz perde arkasında oynatılır. Bu oyunlar eskiden de şimdi de ramazan ayının vazgeçilmez eğlencelerindendir.

Geçmişten bir başka oyunumuz ise meddah oyunudur. Meddah oyunu, bir kişinin topluluk önünde çeşitli hikâyeler anlatması, bu hikâyeleri anlatırken hikâyedeki kişileri taklit ederek canlandırması şeklinde gerçekleşir.

Meddah, sahneye elinde mendil ve sopa, başında bir kavuk ile çıkar. Bu oyunlar, çok oyunculu bir tiyatro eserinin tek kişilik gösterisine benzer. Meddahlık geleneğinin günümüzdeki uzantısı olarak stand-up (stend-ap) gösterilerini örnek verebiliriz. Ülkemizdeki sanatçılardan bazıları bu gelenegi “showman” adıyla sürdürmektedirler.