Sigara özlemi nasıl giderilir?

Sigara özlemi nasıl giderilir?

Tiryakilerin çoğu sigaranın verdiği keyif, rahatlama yada başka hoş bir nedenden dolayı sigara içtiklerini sanır. Aslında bu bir yanılgıdır. İnsanların sigara içmelerinin gerçek nedeni sigaranın özlemini gidermek zorunluluğudur. Sigarayı başlangıçta toplumda bize destek veren bir nesne olarak kullanırız. İstediğimiz zaman sigara içer istemediğimiz zaman içmeyiz. Aslında kısır döngü başlamıştır bile. Bilinçaltımız sigaranın bazı zamanlar keyif verdiğini çoktan öğrenmiştir. Bağımlılığımız arttıkça sigara özlemini giderme gereksinimimiz de artar, böylece sigara bizi daha çaresiz bir duruma düşürürken biz giderek sigaranın bunun tam tersini yaptığına inanırız. Her şey o kadar yavaş gelişir ki farkına bile varmayız. Bir önceki gün ne hissettiysek ertesi gün de onu hissederiz. Birçok tiryaki bağımlı olduğunu ancak sigarayı bırakmaya çalıştığında fark eder ve o zaman bile bağımlılığını itiraf etmez. Birkaç inatçı, yaşamları boyunca kafalarını kuma gömüp kendilerini ve başkalarını sigaranın keyifli olduğuna inandırmaya çalışır.

Yüzlerce gençle aşağıdaki konuşmayı yaptım.
Ben: Nikotinin bir uyuşturucu ve sigara içmenizin tek nedeninin bırakamamanız olduğunun farkında mısınız?
Genç: Ne kadar saçma! Ben zevk alıyorum. Almazsam bırakırım.
Ben: İstediğiniz zaman bırakabileceğinizi kanıtlamak için bir haftalığına sigarayı bırakın o zaman.
Genç: Gerek yok. Zevk alıyorum. İstersem bırakırım.
Ben: Kendinize bağımlı olmadığınızı kanıtlamak için bir hafta sigara içmeyin.
Genç: Neden bırakayım ki? Zevk alıyorum.

Tiryakiler stres veya can sıkıntısı halinde ya da konsantre olmak veya rahatlamak istediklerinde ya da bu faktörlerden birkaçı bir araya geldiğinde sigara özlemlerini gidermek isterler.

Sigara ile stres azalır mı?

Stres derken yalnızca yaşamın çeşitli trajedilerini değil aynı zamanda telefon görüşmeleri gibi sosyal olayların yarattığı veya bir annenin çocukları yüzünden girdiği stresli durumlar vs. Örneğin telefon görüşmeleri. İnsanların çoğu fakat özellikle iş adamları telefon görüşmelerini hafif stresli bir olaya olarak görürler. Telefonların çoğu memnun müşterilerden yada sizi kutlamak isteyen patronunuzdan değildir. Genellikle ya bir sorun vardır bir şey ters gitmiştir ya da biri bir şey istiyordur. Sigara içen bir insan o anda ağzında sigara yoksa bir tane yakar. O sigarayı neden yaktığını bilmez ama bir şekilde kendine iyi geldiğini sanır. Aslında olay şudur. Farkına varmadığı halde bir stres içine girmişti zaten bir süredir içmediği için sigara özlemi çekiyordu. Bu özlemi giderdiğinde diğer stres azalır ve insan rahatlar. O anki o rahatlama duygusu aldatmaca değildir. Sigarasını yakan bir tiryaki kendini bir an öncesine göre gerçekten daha iyi hisseder. Fakat daha o sigarayı içerken sigara içmeyen bir insandan daha fazla gergin olur, çünkü bağımlılığı arttıkça durumu çaresizleşir ve sigaranın verdiği rahatlama duygusu giderek azalır.

Sigaranın sinirlerinizi yatıştırmak yerine yıprattığını biliyor musunuz? Öyle bir duruma geldiğinizi düşünün ki doktor size sigarayı bırakmazsanız bacaklarınızı kesmek zorunda kalacağını söylüyor. Şöyle bir oturup düşünün bacaksız yaşam nasıl olur diye. Kendinizi bu uyarıya rağmen hâlâ sigara içen ve sonunda bacakları kesilen bir kişinin yerine koymaya çalışın. Bu tür hikayeleri çok duyar ve saçma bulurdur. Keşke bana böyle bir şey dense de sigarayı bıraksam diye düşünürdüm. Her gün beyin kanaması geçirmeyi, yalnızca bacaklarımı değil tüm yaşamımı yitirmeyi bekler olmuştum. Kendimi deli olarak değil yalnızca koyu bir sigara tiryakisi olarak görüyordum. Bu tür hikayeler saçmalık değil, bu iğrenç uyuşturucunun insanın başına neler açabileceğini kesin olarak ortaya koyan gerçeklerdir. Sigara yıllar geçtikçe sistemli bir şekilde enerjinizi ve cesaretinizi çalar ve o cesaretinizi çaldıkça siz sigaranın tam tersini yaptığına inanırsınız. Tiryakilerin akşam bir yere giderken sigaraları biterse diye korkudan girdikleri paniği hepimiz görmüşüzdür. Sigara içmeyenler bunu bilmezler çünkü bu duyguyu sigara yaratır. Siz yaşamınıza devam ederken sigara yalnızca enerjinizi çalmakla yetinmez aynı zamanda güçlü bir zehir olduğu için giderek sağlığınıza da zarar verir. Tiryaki nikotin yüzünden gerçekten ölüme sürüklendiği bir düzeye geldiğinde yalnızca sigaranın ona güç verdiğini ve sigarasız yaşayamayacağını sanır. Şunu artık anlayın ki, sigara sinirlerinizi gevşetmek yerine yavaş ama kesin bir şekilde yıpratır. Sigarayı bırakmanın en büyük kazançlarından biri geleceğe ve kendinize olan güveninizin geri gelmesidir.

Can Sıkıntısı sigara içmeye neden olur mu?

Şu anda sigara içiyorsanız sigaranızı unutmuştunuz bile. Sigarayla ilgili bir başka yanılgı da sigaranın can sıkıntısına iyi geldiğidir. Sigara içerken sürekli “ben sigara içiyorum” diye düşünmezsiniz. O, ancak uzun süre sigarasız kaldıktan sonra veya sigarayı azaltmaya çalışırken yada başarısızlıkla sona eren bir sigarayı bırakma girişiminden sonra içtiğiniz ilk sigaralarda olur. Aslında durum şudur: Bağımlıysanız sigara içmediğiniz zaman bir eksiklik duyarsınız. Kendinizi sizi strese sokmayacak bir şekilde oyalarsanız uzun süre nikotin eksikliği duymadan dayanırsınız fakat canınız sıkıldığında hiçbir şey size sigarasızlığın verdiği sıkıntıyı unutturamaz ve canavarı beslersiniz. Sigaraya şu anda çok düşkünseniz (yani sigarayı bırakmayı yada azaltmayı düşünmüyorsanız) sigara yaktığınızı bile fark etmezsiniz. Pipo içinler ve sigara saranlar bile hazırlıklarını otomatik olarak farkında olmadan yaparlar. Bir tiryaki o gün içtiği sigaraları anımsamaya çalıştığında yalnızca küçük bir bölümünü anımsayabilir. Örneğin günün ilk sigarası yada yemek sonrası sindirim sigarası. Sigara aslında dolaylı yoldan can sıkıntısını arttırır çünkü sigara insanı zamanla uyuşuk bir hale getirir. Sigara içenler enerji veren aktivitelere zaman ayırmak yerine can sıkıntısı içinde oturup sigara özlemlerini giderirler.

Sigara içmek konsantrasyonu nasıl etkiler?

Sigaranın konsantrasyona yardımcı olduğu bir yanılgıdır. Bir şeye konsantre olmaya çalıştığınızda aklınızı başka bir yere çekecek her şeyden otomatik olarak kaçınmaya çalışırsınız, örneğin üşüdüğünüzü yada sıcak geldiğini fark etmezsiniz. Oysa sigara içenler özlem çekmeye başlarlar: Küçük canavarı beklemeleri gerekir. Konsantre olmaya çalıştıklarında düşünme gereği bile duymadan otomatik olarak sigaralarını yakarlar, böylece özlemleri biraz giderilmiş olur, yapmaları gereken işi yaparlar ve bu arada sigara içtiklerini unutmuşlardır bile. Sigara konsantrasyon yeteneğini artırmaz. Tam tersine yok bile eder, çünkü bir süre sonra sigara özlemi başlar, tiryaki daha çok sigara içer ve sorun artar. Konsantrasyonu azaltan bir başka unsur ise yavaş yavaş doldurduğumuz zehirle damarlarımızın tıkanıp beynimizin yeterli oksijen alamamasıdır. Bu işlemi tersine çevirdiğinizde konsantrasyonunuz ve hayal gücününüz önemli bir ölçüde artacaktır.

Benim sigarayı “irade yöntemi” ile bırakma çabalarım konsantrasyon yüzünden başarısızlığa uğruyordu. Gerginlik ve moral bozukluğuyla başa çıkabiliyordum ama güç bir şeye konsantre olmaya çalıştığımda sigarayı çok arıyordum. Muhasebecilik sınavlarımda sigara içemeyeceğimi öğrendiğimde girdiğim paniği çok iyi anımsıyorum. Daha o zamanlar bir biri ardına sigara içiyordum ve üç saat boyunca sigarasız konsantre olamayacağıma inanıyordum. Bunlara rağmen sınavların hepsini geçtim ve sınav süresince hiç sigara düşündüğümü anımsamıyorum. Demek ki zorunlu olunca sigarasız yapabiliyormuşum.

Tiryakilerin sigarasızlığa alışma süresinde konsantre olmakta çektikleri güçlükler nikotin eksikliğinden kaynaklanmaz. Sigara için bir kişi konsantre olmaktan beyni durduğu zaman ne yapar? Daha yakmamışsa hemen bir sigar yakar. Fakat sorununu bu şekilde kesinlikle çözemez; o zaman ne yapar? Yapması gereken şeyi: Sigara içmeyen insanlar gibi sorununa bir çözüm yolu bulmaya çalışır. Bir tiryaki sigaraya hiçbir zaman toz kondurmaz: “Tiryakiler sigara yüzünden değil üşüttükleri için öksürürler.” Sigarayı bırakır bırakmaz yaşamında ters giden her şeyin sigara içmemesinden kaynaklandığına inanır. Kafası durduğu bir anda uğraşmaya devam edeceğine “bir sigara içebilseydim sorunum çözülürdü” diye düşünür. Derken sigarayı bırakma kararını sorgulamaya başlar. Sigaranın konsantrasyonu artırdığına gerçekten inanıyor ve sigarasızlıktan dolayı sıkıntı çekiyorsanız hiçbir zaman konsantre olamazsınız. Sorun nikotin eksikliğinin yarattığı fiziksel bir şeyden değil güvensizlikten kaynaklanıyor. Unutmayın: Sigaranın eksikliğini sigara içenler duyar içmeyenler değil. Son sigaramı söndürüp günlük sigara tüketimimi bir gecede yüzden sıfıra indirdiğim zaman konsantrasyon konusunda hiçbir güçlükle karşılaşmadım.

Sigara içmek insanı rahatlatır mı?

Tiryakilerin çoğu sigaranın kendilerini rahatlattığına inanır. Oysa nikotin kimyasal bir uyarıcıdır. İki tane sigara içtikten sonra nabzınızı tuttuğunuzda yükselmiş olduğunu görürsünüz. Çoğu tiryakinin en çok sevdiği sigaralardan biri yemek sonrası içilen sindirim sigarasıdır. Yemek zamanı işimizi bırakır, oturur, dinlenir, bir şeyler yer, içer her bakımdan rahatlar ve tatmin oluruz. Fakat zavallı tiryaki rahatlayamaz, o bir de başka bir açlığı dindirmek zorundadır. O sigarayı pastanın kreması olarak görür oysa aslında küçük canavar yemek istiyordur. Sigara içen bir kişi hiçbir zaman tam olarak rahatlayamaz ve yıllar geçtikçe durumu daha kötüye gider. Bu dünyadaki en gergin insanlar sigara içmeyenler değil elli yıl devamlı sigara içmiş sık sık öksüren, balgam tüküren, yüksek tansiyonlu ve sürekli gergin olan yöneticilerdir. Bu noktada sigaranın yarattığı açlığın bir kısmını bile doyuramaz olur.

Genç bir muhasebeciyken aile kurduğum yılları anımsıyorum. Çocuklarımdan biri ters bir şey yaptığında yaptığı şeyle kıyaslanamayacak kadar çok sinirlenirdim. Kötü bir ruh tarafından yönetildiğime inanırdım. Bugün biliyorum ki o kötü ruh sigaraymış. O zamanlar dünyanın bütün sorunlarını omuzlarımda taşıdığımı sanırdım. Bugün dönüm yaşamıma baktığımda o büyük stresin nereden kaynaklandığını anlamıyorum. Yaşamımdaki her şey kontrolüm altındaydı, beni kontrol altında tutan tek şey ise sigaraydı. En çok üzüldüğün şey çocuklarımı o gerginliğime sigaranın neden olduğuna bugün bile inandıramamam. Ne zaman bir tiryakinin sigara içmesini haklı çıkarmaya çalıştığını duysalar beni iğnelerler: “Ah, sigara beni o kadar çok rahatlatıyor ve sakinleşmemi sağlıyor ki!”

İngiltere’deki evlat edinme büroları birkaç yıl önce sigara tiryakilerine çocuk vermeme tehdidinde bulunduğunda öfkeli bir adam telefon etti. “Büyük bir hata yapıyorsunuz. Ben çocukken anneme onaylamayacağı bir konu açmak istediğimde hep bir sigara yakmasını beklerdim, çünkü o zaman daha sakin olurdu.” dedi. Acaba annesiyle neden sigara içmediği bir zaman konuşmuyordu? Tiryakiler bir restoranda hoş bir yemek yedikten sonra bile sigara içmedikleri zaman neden o kadar gergin olurlar? Sigara içmeyenler neden genellikle sakindirler? Tiryakiler neden sigarasız rahatlayamazlar? Bakkalda çocuğuna bağıran genç bir anne gördüğünüzde dışarıya çıkmasını bekleyin. Çıkar çıkmaz bir sigara yakacaktır. Tiryakileri özellikle sigara içmedikleri zamanlarda izlemeye başlayın. Ellerinin ağızlarının yakınlarında olduğunu, parmakları veya saçları ile oynadıklarını, ayaklarıyla tempo tuttuklarını yada ağızlarını sıkı sıkıya kapattıklarını göreceksiniz. Tiryakiler sakin değil erdir. Tam anlamıyla sakinleşmenin ne olduğunu unutmuşlardır bile. Sizi bekleyen birçok keyiften biri de budur. Bütün bu sigara konusu, et yiyen bir bitkinin içine sıkışmış bir sineğe benzetilebilir. Sinek önce nektarı içer, farkında olmadığı bir anda çiçek sineği yemeye başlar. Çiçekten dışarı çıkmanın zamanı delmedi mi?

Kombine Sigara Nedir?

Hayır, kombine sigara iki ya da daha fazla sigarayı bir anda içmek değildir. O başınıza bir kere geldiğinde ilk sigaranızı neden yaktığınızı sorarsınız kendinize. Bir keresinde ağzıma bir sigara koymak istediğimde ağzımda yanan bir sigarayla elimin tersini yakmıştım. Bu öyle sanıldığı kadar aptalca bir şey değildir. Daha önce de belirttiğim gibi sigara bir süre sonra kendi yarattığı özlemi giderememeye başlar ve sigara içerken bile bir eksiklik duyarsınız. Birbiri ardına sigara içmenin sinirleri en çok yıpratan tarafı budur. Tiryaki ne zaman bir desteğe gereksinim duysa sigarasını yakmıştır zaten. Koyu tiryakiler bu yüzden çoğunlukla başka uyuşturuculara başvururlar.

Kombine sigara bizi her zaman uyaran nedenlerden iki ya da daha fazlasının bir araya gelmesi sonucunda içtiğimiz sigaradır. Örneğin toplantılar, partiler, düğünler, dışarıda yenen yemekler. Bu durumlar hem stres doludur hem de rahatlatıcıdır. Bu şimdi bir çelişki gibi gelebilir ama aslında değildir. Diğer insanlarla hatta arkadaşlarla bile birlikte olmak bazen stres yol açabilir, bir yandan eğlenmek bir yandan rahatlamak istersiniz. Öyle durumlar vardır ki dört uyarıcı bir anda etkisini gösterir. Buna örnek olarak araba kullanmak gösterilebilir. Örneğin doktordan yeni çıktıysanız stresinizi atıp rahatlamak istersiniz. Diğer yandan trafik, stres faktörünü yeniden ortaya çıkarır. Yaşamınız tehlikededir. Konsantre olmanız gerekir. Belki son iki faktörün farkında değilsinizdir ama farkında olmadığınız için yok demek değildir. Trafik sıkışmışsa veya uzun bir otoyoldaysanız işin içine bir de can sıkıntısı faktörü girer. Başka bir klasik örnek ise kağıt oyunlarıdır. Briç, poker gibi oyunlar konsantrasyon gerektirir. Sahip olduğunuzdan daha fazla kaybederseniz ve strese girersiniz. Elinize uzun süre işe yarayan bir kağıt gelmezse sıkılırsınız. Ve bütün bunlar rahatlamak istediğiniz boş zamanlarınızda olur. Kağıt oyunları sırasında ara sıra sigara içenler de dahil bütün oyuncular fazla sigara özlemi çekmedikleri halde ardı ardına sigara içmeye başlarlar. Küllükler anında dolar. Oyuncuların üzerine kalın bir sigara dumanı yerleşir. Sigara içenlerden birinin omzuna dokunup sigara içmekten zevk alıp almadığını sorduğunuzda “şaka yapıyor olmalısınız” yanıtını alırsınız. Böyle akşamların sabahında insanın ağzında küllüğü anımsatan bir tat olduğunda sigarayı bırakma kararı alınır. Bu kombine sigaralar çok değerlidir, sigarayı bıraktığınızda en çok onları özleyeceğimizi sanırız. Yaşamdan artık eskisi gibi tat alamayacağımızı düşünürüz. Aslında hep aynı ilke geçerlidir: Bu sigaralar da yalnızca sigaranın yarattığı özlemi giderirler ve bazı durumlarda bu özlemi giderme gereksiniminiz daha fazladır. Şunu artık bir açıklığa kavuşturayım. Özel olan sigara değil yaşanan olaydır. Sigara gereksiniminden kurtulur kurtulmaz bu tür olaylardan daha çok zevk alacağız ve daha az strese gireceğiz.