Milli mücadele yıllarında hangi iletişim araçları kullanılmıştır?

Anadolu Ajansı ne zaman ve nasıl kuruldu?

Milli mücadele yıllarında hangi iletişim araçları kullanılmıştır?

İstanbul’un 16 Mart 1920’de resmen işgali ve Meclisimebusanın kapanması üzerine Mustafa Kemal Paşa, Ankara’da toplanacak Meclis için seçim yapılmasını illere bildirdi. Artık İstanbul’da kalınamayacağını gören bazı aydınlar da bir süredir Millî Mücadele’ye katılmanın yollarını aramaktaydı. Bu gelişme, Anadolu Ajansının kuruluşuna da katkı sağlayacaktı.

Ankara’ya doğru yola çıkan iki ayrı kafilede yer alan gazete sahibi Yunus Nadi ile gazeteci yazar Halide Edip, 31 Mart’ta Adapazarı’nın Geyve ilçesinde buluştular. İki aydın, Millî Mücadele’nin sesini dört bir yana duyurabilmenin heyecanı içindedirler.

Anadolu Ajansı ne zaman ve nasıl kuruldu?

‘Halide Edip Hanım ile ancak Akhisar istasyon Geyve – Akhisar (şimdiki adıyla Pamukova) istasyonundaki mola sırasında ayaküstü biraz görüşebildim.’

Bu konuşma sırasında Halide Edip, Anadolu’nun haklı davasını bütün dünyaya anlatabilmek amacıyla ‘bir ajans teşkilatı’ kurma önerisinde bulunur.

— Gider gitmez bir haber ajansı kuralım, ajans yoluyla içeriye ve dışarıya haber iletiriz… Hatta isterseniz adını burada koyuverelim: Mesela Türk Ajansı, mesela Ankara Ajansı, mesela Anadolu Ajansı… Daha da bulunabilir.

— Bana “Anadolu Ajansı” en iyi isim gibi görünüyor.
— Bana da öyle. Değil mi? Çünkü kendini, mümkünse bütün vatanı kurtaracak olan Anadolu’dur.

Ankara’da Mustafa Kemal Paşa’nın karargâhı olan ‘’Ziraat Mektebi’’nde Anadolu Ajansı’nın kurulması gündeme getirildi ve 6 Nisan 1920’de Anadolu Ajansı kuruldu.

Anadolu Ajansı Millî Mücadele’de çok zor bir görevi yerine getirdi. İçeride, savaşan ve dış dünyadan habersiz kalmış bir halkı, ülke ve dünya olaylarından haberdar kılmak; dışarıda, Millî Mücadele’yi savunmak, Türkiye’nin haklı istekleri konusunda kamuoyunu aydınlatmak ve Türkiyeye’ye karşı bazı çevrelerin yürüttüğü oyunları boşa çıkarmak zorundaydı.

Atatürk’ün, yakın bir arkadaş grubunu, Anadolu Ajansını çağdaş bir haber ajansı kimliğine kavuşturmakla görevlendirmesiyle 1 Mart 1925 tarihinde “Anadolu Ajansı Türk Anonim Şirketi” kuruldu.

(Anadolu Ajansı, Genel Ağ haberi, 19 Mart 2014)

Günün zor şartları altında kurulan Anadolu Ajansı, ilk haberlerini servis etmeye 12 Nisan 1920 tarihinde başlar. İlk bülten şu şekildedir:

Devlet merkezimizin düşman işgali altına geçmesi üzerine Anadolu ve Rumeli’nin Müdafaayıhukuk azim ve kararlılığı içinde yiğitçe harekete geçtiği şu sıralarda din ve vatan kardeşlerimizin en doğru haber ve bilgiler alabilmelerini sağlamak için kurulan Anadolu Ajansı bugünden itibaren göreve başlıyor. Bugün alınan haber ve bilgilerin oralarda da mümkün olduğu kadar fazla kimse tarafından okunup bilinmesi gereğini arz etmeye ve açıklamaya yer yoktur. Bu amaçla oralarda dahi özel örgütler meydana getirerek her gün vereceğimiz bilgilerin telgrafhane kapılarında siyah levhalar üzerine yazılması ve yeterli araç olan yerlerde basılması, yayınlanması ve dağıtılması, nahiyelere ve hatta köylere kadar gönderilmesi hususlarının yerine getirilmesini hepinizin vatan ve millet sevgisinden ve yardımlarından rica ederiz.

(Genel Ağ haberi, 06 Nisan 2014)

Anadolu Ajansının kuruluşundan sonra Atatürk, iletişim alanındaki teknolojik gelişimleri yakından izlemiş, çağdaş uygulamaların yerleşmesi için öncülük etmiştir. Bu kapsamda yasal çalışmalar tamamlanarak 1925 yılında çıkarılan “Telsiz Tesisi Hakkında Kanun” dan iki yıl sonra, ülke genelinde bir telsiz şebekesi kurulmuştur. İki yıl süren çalışmalar sonucunda Berlin, New York, Moskova, Viyana, Londra gibi merkezlerle bağlantı kurulmuştur.

Türkiye’de ilk radyo yayını ne zaman başladı?

Cumhuriyetin ilk yıllarının en önemli kitle iletişim araçlarından biri de radyodur. Türkiye’de ilk radyo yayını 6 Mayıs 1927’de başladı. Türk Telsiz Telefon A.Ş. adıyla çalışmalarına başlayan bu özel kuruluş, yayınlarını 1938’de devlet radyosu kuruluncaya kadar sürdürdü.

Ankara Radyosu ise aynı yılın ekim ayında yayına başladı. Radyo yayıncılığının hazırlık bölümü 1925 yılına kadar gitmektedir. O tarihte, “Telsiz Tesisi Hakkında Kanun ” çıkarılır. Kanun içeriğinde, Ankara’ya büyük bir telsiz istasyonu ve buna bağlı bir telsiz şebekesi kurulması öngörülmektedir. 1 Mart 1926’da Ankara’da çelik direklerin dikilmesine başlanır. Daha sonra, Türk Telsiz Telefon A.Ş. adıyla kurulacak bir şirket, 8 Eylül 1926 tarihinden itibaren istasyonların işletme hakkını alacaktır. Kurucuları arasında Celal Bayar, Mahmut Soydan ve Falih Rıfkı Atay gibi isimlerin bulunduğu şirketin sermayesi 150.000 liradır. Şirketin gelir kaynakları arasında “…Radyo ahizesi kullanan kimsenin şirketten ruhsatname alarak yılda ödediği 10 lira, resmî dairelerle hayır müesseselerinden alınan 5 lira, memlekete ithal edilen radyo ahizelerinin fatura bedelinden tahsil olunacak % 25 pay…” vardır. (Genel Ağ haberi, 25 Nisan 2009)

Ülkemizde radyo yayıncılığının geçmişten günümüze gelişimi nasıl olmuştur?

TRT’nin tarihi gelişimi nedir?

6 Mayıs 1927’de yurdumuzda ilk radyo yayınları başladı.

18 Ocak 1937’de Atatürk’ün emri ile Ankara Radyosu yayınına başladı.

31 Ocak 1968‘de TRT Ankara Televizyonu deneme yayınlarına başladı.

1 Temmuz 1984’te TRT programlarının tümü renkli ve stereo olarak yapılmaya başladı.

1986’da TRT 2 yayına başladı.

1989’da TRT 3(TRT GAP) yayına başladı.

1990’da Telegün ismiyle teleteks yayınları devreye girdi. Aynı yıl TRT + yayına başladı.

1992’de TRT İNT ve TRT AVRASYA yayına girdi.

12 Nisan 1999’da TRT’nin Genel Ağ sitesi trt. net yayına başladı.

TRT 1, TRT 2, TRT 3, TRT 4, TRT INT, TRT AVRASYA televizyon kanalları ve radyo kanalları TÜRKSAT uyduları üzerinden ve Genel Ağ bağlantısı sayesinde tüm dünyaya yayın yapmaktadır.

(Genel Ağ Haberi, 13 Ocak 2010)

Millî Mücadele’nin kazanılmasında kamuoyu oluşturmada rol oynayan gazeteler nelerdir?

İradeimillîye gazetesi

Millî Mücadele’nin hazırlık döneminde toplanan Sivas Kongresi’nde İradeimillîye gazetesinin çıkarılması kararlaştırıldı. Anadolu’daki mücadeleyi İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan gazeteleri tüm dünyaya yanlış ve taraflı olarak aktarıyor ve dünyayı yanlış bilgilendiriyordu. İradeimillîye, işgalci güçlerin haksız ve insanlık dışı davranışlarını hem milletimize hem de dünya kamuoyuna duyurmak, Türk milletini Millî Mücadele’de bilinçlendirip örgütlemek gibi amaçlarla yayımlanmıştır. İlk başyazısı da Mustafa Kemal tarafından yazdırılmıştır.

Hâkimiyetimillîye gazetesi

Mustafa Kemal, Heyetitemsiliye reisi olarak 27 Aralık 1919 tarihinde Ankara’ya geldi. Keçiören’deki Ziraat Mektebi’ne yerleştikten 2 gün sonra bir gazete yayınlamayı gerekli gördü. Ankara’da Heyetitemsiliyenin yayın organı olabilecek bir gazetenin çıkması gerekiyordu. Atatürk, Sivas’ta yayımladığı gazetenin Ankara’da Hâkimiyetimilliye adıyla devam etmesini istedi. Böylece gazete Ankara’da Hâkimiyetimilliye adıyla yayımlanmaya başladı.

O dönemde ulaşım imkânlarının kısıtlı olması haberleşmeyi de olumsuz etkiliyordu. Gazetelerin dağıtımının zaman alması Millî Mücadele’nin gidişatı hakkında bilgilerin hızlı bir şekilde halka ulaştırılmasını zorlaştırıyordu. Ancak tüm zorluklara rağmen dönemin kitle iletişim araçları Millî Mücadele’yi hem ülke dışında hem de ülke içinde duyurmuştur. Topyekûn halk desteğiyle kazanılan Millî Mücadele’de Mustafa Kemal’in ileri görüşlülüğü de göz ardı edilemez.

Cerideiresmiye (Resmî Gazete)

Ankara’da kurulan TBMM Hükûmetinin resmî gazetesi olarak 7 Ekim 1920 tarihinde yayımlanmaya başlayan Cerideiresmiye, Takvimivekayi gazetesinin devamı olarak kabul edilmektedir. Cerideiresmiye adı 1922 tarihinde Resmî Ceride olmuştur. Resmî Ceride adı da 1928 tarihinde Resmî Gazete olmuştur. Gazete o tarihten bugüne kadar bu ad ile yayımlanmıştır. Resmî Gazete’de hükûmet, meclis, cumhurbaşkanı ve başbakan tarafından çıkarılan kararname, yasa, yönetmelik ve genelgeler yayımlanmaktır. Resmî Gazete günümüzde elektronik ortamda da yayımlanmaktadır.

You may also like...

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir