Kelime Bilgisi

Kelime Bilgisi

Kelime nedir? Kelime çeşitleri nelerdir?

Kelime (sözcük)

Tek başına anlamı olan ya da olmayan; cümle içinde anlamı tamamlayan ses ya da ses topluluğuna kelime denir.

“kalem, ağaç, ev, o, bu, kim, nasıl, şişe, koltuk, nerede…” kelimelerinin tek başına anlamları vardır.

“Okulumuzu çok seviyorum.” Cümlesinde üç tane kelime vardır.

Bunlar; okulumuzu-çok-seviyorum kelimeleridir.

“O geldi.” Cümlesi iki kelimeden oluşmuştur. O  ve geldi kelimeleridir.

“Fakat, ve, ama, ile, ya da, veya, çünkü, gibi ….” kelimelerinin tek başına anlamları yoktur. Bu kelimeler cümle kurulmasında işe yararlar. Böyle kelimelere tek başına anlamı olmayan kelimeler denir.

“Dikkat etmediği için sınavda başarılı olamadı.”

“Erken yatmalıyım, çünkü erken kalkmam gerekiyor.

Eş Anlamlı (anlamdaş) Kelimeler:

Yazılışları ve okunuşları farklı, anlamları aynı olan kelimeler eş anlamlı (anlamdaş) kelimeler denir.

Annem doğum günümde armağan aldı.

Annem doğum günümde hediye aldı.

Yukarıdaki cümlelerde altı çizili sözcüler eş anlamlı kelimelerdir. Armağan ve hediye kelimelerinin yazılışları ve okunuşları farklıdır, fakat taşıdığı anlam aynıdır.

Bizim vatanımız Türkiye’dir.

Bizim yurdumuz Türkiye’dir.

Zıt Anlamlı (karşıt) Kelimeler:

Anlamları bakımından birbirinin tersi olan kelimelere zıt anlamlı (karşıt) kelimeler denir.

Güler çok çalışkan bir öğrencidir.

Güler çok tembel bir öğrencidir.

Yukarıdaki cümlelerde çalışkan ve tembel kelimeleri birbirinin tersidir.

Güler çok şişmandır.

Güler çok zayıftır.

Yukarıdaki cümlelerde şişman ve zayıf kelimeleri birbirinin tersidir.

Eş Sesli (sesteş) Kelimeler:

Yazılışları aynı, anlamları farklı olan kelimelere eş sesli kelimeler (sesteş) denir.

Emre tahtaya yazı yaz.

Emre yaz tatilinde Ankara’ya gitti.

Yukarıdaki altı çizili kelimeler eş sesli kelimelerdir.” Yaz” kelimesinin her iki cümlede yazılışı aynıdır, fakat taşıdığı anlam tamamen farklıdır. İlk cümlede  “yaz” kelimesi yazı yazma anlamında, ikinci cümledeki “yaz” kelimesi ise yaz mevsimi olarak kullanılmıştır.

Ben ocak ayında doğdum.

Yemek yapmak için ocak aldım.

Ben ders çalışıyorum.

Çocuğun yanağında siyah bir ben var.

Bu kadar üzülme, artık gül.

Bir demet gül aldım.

Babam bize kaz aldı.

Annem bahçeyi kazdı.