İşbirliğine dayalı öğrenme nedir?

İşbirliğine dayalı öğrenme nedir?

İş birliğine dayalı öğrenme; öğrencilerin küçük gruplar hâlinde çalışarak ve birbirlerinin öğrenmesine yardım ederek
öğrenmeyi gerçekleştirme sürecidir. İş birlikli sınıflar, öğrencilerin küçük gruplar hâlinde toplanarak etkileşimde
bulundukları, öğretmenin de grupların arasında dolaşarak gereksinim duyanlara yardımcı oldukları yerlerdir (Açıkgöz, 2003; Açıkgöz, 1998).

İş birliğine dayalı öğrenmeyi diğer küçük grup çalışmalarından ayıran en önemli özellik, öğrencilerin yalnız öğrenmelerinin yanında, asıl önemli olanın grup içerisinde iş birliği yaparak öğrenmeleridir. Bu öğrenme kalıcıdır. İş
birliğine dayalı öğrenme ortamında amaca ulaşmak için iş birliği ve karşılıklı ilişki zorunludur. Bir çocuk amacına
ulaştığında onunla ilişkili tüm çocuklarda ortaklaşa amaçlarına ulaşmış olurlar.

İş birliğine dayanan öğrenme gruplarının geleneksel öğrenme gruplarından farkı şöyle özetlenebilir (Johnson ve
Johnson, 1988; Aktaran; Gömleksiz, 1993):

1. Geleneksel öğrenme anlayışında gruplarda olumlu bağımlılık görülmezken, iş birliğine dayalı öğrenme gruplarında
olumlu bağımlılık söz konusudur.

2. Gruplar yetenek, cinsiyet, sosyal ve kişilik özellikleri göz önüne alınarak heterojen şekilde kurulmalıdır.

3. Geleneksel öğrenme gruplarında grubu yönlendiren bir lider varken, İş birliğine dayalı öğrenme gruplarında
liderlik, grup üyeleri arasında paylaşılmaktadır.

4. Geleneksel öğrenme gruplarında üyeler nadiren diğerlerinin öğrenmesi için sorumluluk duyarlarken iş birliğine
dayalı öğrenme gruplarında, üyeler birbirlerinin öğrenme sorumluluğunu taşırlar.

5. Geleneksel öğrenme gruplarında çoğunlukla tek başına çalışma vardır ve grup üyeleri bireysel ürünler yaratırlar.
İş birliğine dayalı öğrenme gruplarında ise her üyenin en iyi derecede öğrenebilmesi için üyeler arasında iyi çalışma
ilişkilerinin yapılandırılması amaçlanır.

6. Geleneksel öğrenme gruplarında bireyler arası ilişkilere daha az yer verilir ve bir yarışma ortamı vardır. Oysaki
iş birliğine dayalı öğrenme gruplarında liderlik, iletişim yeteneği, birbirine karşı dürüstlük, karar verme, grup içindeki çatışmaların çözümü, paylaşma gibi sosyal beceriler doğrudan öğretilir.

7. İş birliğine dayalı öğrenme gruplarında öğretmenin gözlemci ve katılımcı bir rolü vardır. Grup sürecinde ortaya
çıkan sorunların çözümünü yapar. Öğretmen, grupların daha etkili çalışabilmesi için uygulama sürecindeki gerekli işlemleri yapılandırır.

8. Geleneksel öğrenme gruplarında grup çalışmasında paylaşımı sağlamak için yeterince bireysel sorumluluk yoktur.
İş birliğine dayalı öğrenme gruplarında ise grup üyelerine bireysel sorumluluk verilir. Bu sorumluluk, her üyenin
değerlendireceği ve çalışacağı materyalle ilgilidir. Üyeler birbirlerine ilerlemeleri için dönüt veririler. Grup üyeleri
kimin güdülenmesi ve kime yardım edilmesi gerektiğini bilirler.

İş Birliğine Dayalı Öğrenmenin Temel Ögeleri nelerdir?

1. Olumlu Bağımlılık: Öğrenciler diğer grup üyeleri başarılı olmadıkça kendilerinin de başarılı olamayacaklarını
bilerek birbirlerine bağlılıklarına inanmalıdırlar.

2. Bireysel Sorumluluk: Öğrencilerin birlikte öğrenmeleri için her öğrenciye belirli iş sorumluluğu verilmesi gerekir.

3. Yüz Yüze Etkileşim: Grup üyeleri, gruba verilen görevin başarılabilmesi için birbirinin öğrenmesini etkilemeli,
çabasını desteklemeli, birbirini güdülemeli, cesaretlendirmeli ve yardım etmelidir.

4. Sosyal Beceriler: Grup üyeleri birbirine güvenmeli, birbirini iyice tanımalı, birbirini cesaretlendirmeli, gerektiğinde lider olabilmeli, aralarında etkili iletişim kurmalıdır.

5. Grup İşleyişinin Değerlendirilmesi: Grup üyeleri, bireysel grup amaçlarını hangi ölçüde başarabildiklerini değerlendirmeli ve birlikte öğrenme becerilerini geliştirmeye devam etmelidirler.

6. Grup Ödülü: Bir ödül belirlenmeli ve bu ödül geleneksel grup alıştırmalarından farklı olarak bireylere değil,
tüm gruba verilmelidir.

7. Başarı İçin Eşit Fırsat: Öğrenciler en iyi oldukları konularda kendilerini ifade etmelidir.