Güzel ahlak nedir?

Güzel ahlak nedir?

Din Güzel Ahlaktır

En çok önem verdiğiniz güzel davranışlar nelerdir?
Güzel söz söylemek ve güzel davranışlarda bulunmak neden önemlidir?

Yüce Allah, insanların hem bu dünyada hem de ahirette mutlu olmalarını ister. Bu sebeple insanların, dinî emirlere uymalarını ve birbirlerine karşı ahlaklı davranışlar sergilemelerini emretmiştir.

Ahlak nedir? Ahlak, insanın güzel, doğru ve iyi davranışlarda bulunması; çirkin, yanlış ve kötü davranışlardan kendi isteği ile uzaklaşmasıdır. Güzel davranışlı ve iyi huylu kimselere “ahlaklı” veya “güzel ahlaklı” denir.

“Müminlerin iman yönünden en üstünü, ahlakı en güzel olandır.” (Ebû Dâvûd, Sünen, 15.)

İslam dininde insanların güzel ahlak sahibi olmaları çok önemlidir. Çünkü insanın mutluluğu ve toplumun huzuru buna bağlıdır. Bu huzuru ve mutluluğu sağlamak için Yüce Allah yol gösterici olarak Kur’an-ı Kerim’i ve Hz. Peygamberi göndermiştir. Hz. Peygamber en güzel ahlaka sahiptir ve en güzel örnektir. O; doğruluk, yardımlaşma, sabır, güvenirlik, kardeşlik, komşuluk, fedakârlık gibi her konuda insanlığa örnektir. Hz. Peygamber “Ben güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim.” (İmam Malik, el-Muvattâ, Hüsnü’l-Hulk, 8.) buyurarak buna vurgu yapmıştır.

“İman edip güzel işler yapmak” (bk. Asr suresi, 3. ayet.) Kur’an-ı Kerim’de inanan insanların özelliği olarak belirtilmiştir. İslam’a göre iyi bir insan olmak, ahlaki ilkeleri yaşamakla mümkündür. İslam dininin emrettiği ibadetler insan ahlakının güzelleşmesine katkı sağlar. Kur’an-ı Kerim’de “…Muhakkak ki namaz hayâsızlıktan ve kötülükten alıkoyar…” (Ankebût suresi, 45. ayet.) buyrularak ibadetlerin ahlaka katkısı vurgulanmıştır.

Kur’an-ı Kerim’de ve Hz. Peygamberin sözlerinde insanlara karşı alçak gönüllü, iyi, dürüst, adaletli ve güvenilir olmak gibi güzel davranışlar öğütlenir. Anne ve babaya iyi davranmak, komşu, dost ve akrabalarla iyi geçinmek de İslam’ın önem verdiği diğer bazı ahlaki davranışlardandır. İslam dininin ahlak konusundaki öğütlerini yerine getirmeye özen gösteren kişi güzel ahlaklı olur.

Allah’ın (c.c.) bizden istediği davranışları yapmaya özen göstermeli ve O’nun hoşlanmadığı davranışlardan uzak durmalıyız. Aynı zamanda iyiliği yaymaya çalışmak, kötülükten uzak durmak İslam’ın temel ahlaki ilkeleri arasındadır. Bu ilke gereği çevremizde olup bitenlere duyarsız kalmamalı, güzel davranışları yaymalı, kötü davranışların yayılmasına engel olmalıyız.

Güzel ahlaklı bir insanın özellikleri nelerdir?

Adaletlidir
Alay etmez
Dürüsttür
Fedakârdır
Gülümser
Güvenilir biridir
Haksızlık yapmaz
Kıskançlık yapmaz
Küçümsemez
Lakap takmaz
Merhametlidir
Üstünlük taslamaz
Paylaşımcıdır
Rahatsız etmez
Sabırlıdır
Selamlaşmaya önem verir
Vatanseverdir
Yalan söylemez
Yardımseverdir

Güzel ahlaklı, güzel sözlü ve güzel davranışlı olmanın önemi nedir?

“Sizin en hayırlınız ahlakı en güzel olanınızdır.” (Hadis-i Şerif, Buharî, Edeb, 38, 39.)

Güzel ahlak, insanın yaratılışından gelen iyi ve güzel davranışlardır. Dinin amacı insanları güzel ahlak sahibi yapmaktır. Hz. Muhammed (s.a.v), bir hadisinde, “Ben güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim.” (İmam Malik, Muvatta, Hüsnü’l-Hulk, 8.) diyerek güzel ahlakın önemini vurgulamıştır. Hz. Peygamber bir başka sözünde de “Müminlerin iman yönünden en mükemmeli, ahlakı en iyi olandır.” (Ebu Davut, Sünnet, 14.) buyurarak güzel ahlaklı olmayı teşvik etmiştir.

İslam dinine göre güzel ahlak sahibi olmak için gayret etmek ibadettir. Bu nedenle dinimiz insanları güzel ve yararlı davranışlarda bulunmaya teşvik eder. Doğruluk, dürüstlük, sevgi, kardeşlik ve şefkat duygularına önem vermemizi ister. Yalancılık, hırsızlık, gıybet (dedikodu) ve milletin malına zarar verme gibi kötü davranışlardan da uzak durmamızı öğütler. Bütün bunlar ahlakın da gereklerindendir. Bu nedenle din, güzel ahlak olarak nitelendirilmiştir. Allah (c.c.) bizden güzel ahlaklı kimseler olmamızı ister. Dinimiz de bize güzel davranışlarda bulunmayı öğütler. İbadetler ahlakımızı güzelleştirir.

İnsanlar tarafından beğenilen güzel davranışlar olduğu gibi beğenilmeyen ve hoş karşılanmayan bazı davranışlar da vardır. Dinimiz bu tür davranışlardan sakınmamızı ister. Yüce Allah (c.c.), Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurur: “Gerçekten Allah ; adaleti, iyiliği ve akrabaya yardım etmeyi emreder. Çirkin işleri, kötü davranışları ve taşkınlığı da yasaklar. O, düşünmeniz ve tutmanız için size öğüt verir.” (Nahl suresi, 90. ayet.)

Bütün varlıklara sevgi ve şefkat göstermeliyiz. Doğru sözlü ve güvenilir olmalıyız. Kimsenin kusurunu araştırmamalıyız. İnsanlara hoşgörü ile yaklaşmalıyız. Yoksullara ve ihtiyaç sahiplerine yardım etmeliyiz. İnsanlarla alay etmemeli ve şakalaşırken de ölçüyü kaçırmamalıyız. Hiç kimseye hoşuna gitmeyecek isimler takmamalıyız. Kendimize yapılmasını istemediğimiz davranışları başkalarına asla yapmamalıyız.

İnsanlarda bulunması gereken en önemli özelliklerden biri de güzel ahlaktır. Toplumsal huzur ve güvenin oluşmasında, sevgi ve saygının yerleşmesinde güzel ahlaklı insanların rolü anlatılamayacak kadar fazladır.

“Güzellik, bizi süsleyen elbiseler değildir, Gerçek güzellik, ilim ve edep güzelliğidir.” (Hz. Ali)

Güzel Söz Söylemenin önemi nedir?

“Tatlı dil, yılanı deliğinden çıkarır.” (atasözü)

İnsanlar, güzel sözlerden hoşlanırlar. İnsanlarla iyi ilişkiler kurabilmek için onlara güzel sözler söylemeliyiz. Atalarımız “Tatlı dil, yılanı deliğinden çıkarır.” demişlerdir. Bu atasözü, güzel sözler söylemenin önemini anlatmaktadır. Örneğin “Anneciğim!” demek, annelerimizin daha çok hoşuna gider. Zira annemiz de bize “Benim güzel yavrum!” dediğinde çok mutlu oluruz.

Sözlerimiz başkalarıyla olan ilişkilerimizi etkiler. Büyüklerimizle konuşurken “sen” yerine “siz” demek bir saygı ifadesidir. Birinden bir şey isterken “Lütfen, verir misiniz, yapar mısınız?” gibi saygı ifade eden sözler kullanmalıyız.

İnsanlarla konuşurken yersiz tartışmalara girmemeliyiz. Konuştuğumuz zaman güzel söz söylemeli; kaba, kırıcı ve kötü sözlerden kaçınmalıyız. Sözlerinde kaba ve kırıcı olanları nazikçe uyarmalıyız. Konuşurken sesimizi gereğinden fazla yükseltmemeli, çirkin sözler kullanmaktan da kaçınmalıyız.

“Müslüman, elinde ve dilinden Müslümanların zarar görmediği kimsedir.” (Tirmizî, İman, 12.) Peygamberimizin bu sözü güzel ahlak açısından çok değerlidir.

Güzel söz ve davranışlarıyla beğeni kazanmış insanlar her zaman övücü ifadelerle anımsanırlar.

Peygamberimiz(sav)in güzel ahlak ve güzel söz söylemek ile ilgili sözleri nelerdir?

“Allah’a ve ahiret gününe iman eden kimse ya hayır konuşsun ya da sussun.” (Müslim, İman, 74.)

“Güzel ve tatlı konuşmak sadakadır.” (Buharî, Edeb, 34.)

“Özür dilemek zorunda kalacağın bir sözü söyleme.” (İbn Mace, Zühd, 15.)

Güzel söz, insanların kalplerini yumuşatır. Böylece insanlarla olan ilişkilerimizin daha güzel olmasını, sevgi ve saygının artmasını sağlar. İnsanlar güzel sözlerle mutlu olurlar. O hâlde, konuşmalarımızda insanların gönüllerini okşayan sevgi dolu sözler söylemeliyiz. Zira Yüce Allah (c.c.) Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurur: “Kullarıma söyle, sözün en güzelini söylesinler…” (İsrâ suresi, 53. ayet.)

Huzur ve mutluluğumuzu artıracak olan güzel sözleri birbirimizden esirgememeliyiz. Böylece hem dinimizin emrini yerine getirmiş hem de yaşadığımız toplumda birlik ve beraberliğimizi korumuş oluruz.

Konuşmalarımızda güzel söz söylemek, kaba ve kırıcı ifadelerden kaçınmak hem dinî hem de ahlâki bir gerekliliktir.

Tatlı dil, güler yüz ve güzel söz, her kapıyı açan sihirli birer anahtardır.

“Ağızdan çıkan söz, yaydan fırlayan ok gibidir. Gittiği yerden geri dönmez.” (Mevlânâ)

Güzel Davranışlarda Bulunmanın önemi nedir?

Güzel davranış, insanların ve diğer tüm varlıkların yararına olan, Allah’ın (c.c.) hoşuna giden davranışlardır. Allah (c.c.), güzel davranışta bulunanları şöyle müjdelemiştir: “İman edip güzel işler yapanlara gelince, imanları sebebiyle Rableri onları nimet dolu cennetlerde, alt tarafından ırmaklar akan saraylara erdirir.” (Yûnus suresi, 9. ayet.)

Toplumda iyi bir birey olabilmemiz, güzel davranışlarda bulunmamıza bağlıdır. Annemize, babamıza, kardeşlerimize, arkadaşlarımıza, komşularımıza, öğretmenlerimize ve bütün insanlara iyi davranmalıyız. Her zaman doğruyu söylemeli ve doğru olanı yapmalıyız.

Peygamberimiz şöyle buyurmuştur: “Kıyamet gününde bana en yakın olan ve benim en sevdiğim kimse ahlakı güzel olan kimsedir.” (Buharî, Menakıb, 23.)

“Kimsenin ayıbını arama! Kendi ayıbını gör ol! Affet ki seni de affetsinler.” (Hacı Bektaş Veli, Kitabü’l-Fevaid, s. 56.)

Güzel davranışlarda bulunmak hepimizin görevidir. Bunun için başta okul, hastane ve toplu ulaşım araçları olmak üzere bütün kamuya ait malları koruyup kollamalıyız. Her zaman ev, sınıf, okul, sokak, mahalle, çarşı gibi yerlerde çöplerimizi çöp kutusuna atmalıyız. Doğayı ve çevreyi kirletecek davranışlardan uzak durmalıyız. Yerlere tükürmemeli, böyle davrananları kibar bir şekilde uyarmalıyız. Muhtaç olanlara yardım etmeli; yoksulları, kimsesizleri gözetmeli; yaşlıları, hastaları ziyaret etmeli ve onların gönüllerini almalıyız.

Allah (c.c.), insanlara hayat vermiş ve onlardan güzel davranışlar sergilemelerini istemiştir. Bu hususta Yüce Allah (c.c.), Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurmuştur: “O ki hanginizin daha güzel davranacağını sınamak için ölümü ve hayatı yaratmıştır. O, mutlak galiptir, çok bağışlayıcıdır.” (Mülk suresi, 2. ayet.)

Başkalarına yardım etmek, selam vermek, saygı göstermek, sabırlı davranmak, sevinç ve üzüntüleri paylaşmak güzel davranışlardır. Bu gibi güzel davranışları insanlardan karşılık beklemeden yapmalıyız. Yaptığımız her güzel işin karşılığını, yalnızca Allah’tan (c.c.) beklemeliyiz.

İyi davranışları Allah’ın ödüllendireceğini bilmek davranışlarımızı olumlu yönde etkiler.

Güzel Davranışlarda Bulunmanın önemi ile ilgili ayetler nelerdir?

“…Bu dünyada güzel davrananlara güzel mükâfat vardır. Ahiret yurdu ise daha hayırlıdır…” (Nahl suresi, 30. ayet.)

“…Bu, öğüt almak isteyenlere bir hatırlatmadır. (Ey Muhammed) Sabırlı ol. Çünkü Allah, güzel iş yapanların mükâfatını verir.” (Hûd suresi, 114,115. ayetler.)

“İman edip sâlih ameller işleyenlere gelince, halkın en hayırlısı da onlardır. Onların Rableri katındaki mükâfatları, zemininden ırmaklar akan, içinde devamlı olarak kalacakları Adn cennetleridir. Allah kendilerinden hoşnut olmuş, onlar da Allah’tan hoşnut olmuşlardır…” (Beyyine suresi, 7, 8, ayetler.)

Bütün iyi davranışlar dinî açıdan ödüllendirilir. “İyilik yap, denize at; balık bilmezse Halik bilir.” (atasözü) İyi davranışların, karşılıksız kalmayacağını anlamalıyız.

Kızgınlık, öfke vb. davranışlarımızı kontrol edebilme becerilerimizi geliştirmeliyiz.

Dil Yarası

Babası bir gün çabuk sinirlenen çocuğuna biraz çivi ve tahta verip “Bak yavrum, sinirlenip çevrene zarar vereceğini anladığın an, sinirlerini yenip bu tahtaya bir çivi çakacaksın.” dedi.

Çocuk ilk otuz gün çivi çaktı. Zaman geçtikçe çaktığı çivilerin sayısı da azaldı. Daha sonra ise hiç çivi çakmamayı öğrendi. Bunun üzerine babası, “Kendini tutabildiğin her gün bir çiviyi geri sökeceksin.” dedi.

En son çivi söküldüğünde tahtada pek çok çivi izi vardı. Babası, “Bak çocuğum!” dedi. “Bu tahta artık eskisi gibi olamayacak. Sinirlendiğin ve kırıp geçirdiğin her an karşındakilerde böyle gönül yaraları oluşur. Ne kadar tamir etmeye çalışsan da dil yarası iyileşmez.”

Yasemin ALTUNBAŞ