Dünyanın yapısı nasıldır?

Dünya hava katmanı

Dünya’nın yapısı nasıldır?

Yaşadığımız yer Dünya yüzeyinin bir parçasıdır. Nerede olursak olalım Dünya yüzeyindeki toprağa, kayalara ve taşlara rastlarız. Bazı bölgelerde ise denizleri, gölleri ve akarsuları görebiliriz. Peki, havayı görebilir miyiz?

Dünya’nın iç kısmındaki katmanların dışında Dünya’nın yüzeyinde karalar (kara katmanı), sular (su katmanı) ve etrafında ise bir hava katmanı bulunur. Yeryüzünün karalar ve sularla kaplı olduğunu görürüz. Bu katmanların dışında Dünya’da etrafımızı saran bir hava katmanı bulunur.

Hava, Dünya’nın etrafını ince bir battaniye gibi sararak bir katman oluşturur. Bu katmana atmosfer denir. Hava katmanı kara ve su katmanı ile temas hâlindedir. Bu nedenle toprakta ve suda hava bulunur.

Dünya üzerinde mavi renkte görünen kısımlar su katmanını göstermektedir. Okyanuslar, denizler, akarsular, göller, yer altı suları ve buzullar Dünya’nın su katmanını oluşturur.

Dünya üzerinde yeşil, sarı ve kahverengi görünen kısımlar karaları göstermektedir. Taş, toprak ve kaya gibi maddeler Dünya’nın kara katmanını oluşturur. Bu katmana yer kabuğu da denir.

Dünya yüzeyinde sular mı, karalar mı daha çok yer kaplar?

Uzaydan bakıldığında Dünya mavi görünür. Bunun nedeni Dünya yüzeyinin yaklaşık üçte ikisinin sularla kaplı olmasıdır.

Dünya’nın yüzeyini kaplayan kara ve su katmanlarını rahatlıkla gözlemleyebiliriz. Ancak havanın varlığını etkileriyle fark edebiliriz.

Dünya canlılara ev sahipliği yapan bir gezegendir. Karalarda ve sularda çeşitli canlılar yaşar. Ancak canlıların, nerede olursa olsun, havasız yaşayamaz.

Dünya, Güneş’in etrafında dolanan kayalık bir gezegendir. Yüzeyinin çoğu suyla kaplı olduğu için uzaydan mavi renkte görünür. Diğer gezegenlerin aksine Dünya’mızda milyonlarca canlı türü yaşar. Dünya’nın sıcaklığı canlı hayatının sürmesi için elverişlidir. Dünya yüzeyi su ve karalarla kaplıdır. Su ve karalar atmosferle çevrilidir.

Kara ve Su Katmanlarının özellikleri nelerdir?

Dünya’mızın dış kısmını oluşturan ince ve kayalık katmana yer kabuğu adı verilir. Bu katmana kara katmanı da denilmektedir. Kara katmanı üzerinde yaşadığımız yerdir. Deniz tabanları dahil tüm gezegeni kaplar. Kara tabakasının çukur yerlerini sular doldurmuştur. Okyanuslar, denizler, göller, nehirler, yer altı suları, kutuplardaki buzullar su katmanını oluşturur. Su katmanı Dünya yüzeyinin çoğunu kaplar. Kara ve su katmanları iç içedir.

Yer kabuğu karaların olduğu yerlerde kalın, okyanus diplerinde incedir. Okyanus dipleri, karaların özelliklerine sahiptir. Tek fark üzerinin büyük su kütleleriyle örtülmüş olmasıdır. Dünya’nın yüzeyi hem su hem de karalardan meydana gelmiştir.

Dağlar, ormanlar, yaylalar, çöller kara katmanında yer alır. Kara katmanı; toprak, taş ve kayalardan oluşur. Karalar; insan, hayvan ve bitkilere ev sahipliği yapar.

Vadiler, yaylalar, dağlar, yanardağlar, mağaralar ve çukurlar gibi oluşumların tümüne yeryüzü şekli denir.

Yeryüzü şekillerinden en yükseği dağlardır. Sivri doruklarıyla dağlar birbirlerine eklenerek uzun ve heybetli sıra dağları oluşturur. Dünya’nın en uzun sıra dağları Hindistan ve Çin arasındaki Himalayalar’dır. Dünya’mızın en yüksek noktası Everest Tepesi’dir.

Dünya’nın üzerinde okyanuslar ve kıtalar vardır. Dünya yüzeyinin sularla kaplı olmayan bölümüne kara denir. Kıtalar, büyük kara parçalarıdır. Okyanuslar kıtalardan daha fazla yer kaplar. Yeryüzünün çoğu birbiriyle bağlantılı okyanuslarla kaplıdır.

Su, canlıların yaşamlarını sürdürebilmesi için çok önemlidir. Su katmanı, birçok hayvan ve bitkinin yuvasıdır.

Yeryüzünü kaplayan suların çok azı içilebilir ve kullanılabilir. Bu sular tatlı sudur. Okyanusların suyu ise tuzludur. Bu nedenle içilebilir su kaynaklarımızı korumalı, su israfından kaçınmalıyız.

Hava Katmanının özellikleri nelerdir?

Dünya’mız, Güneş sistemindeki gezegenler arasında solunabilir havaya sahip tek gezegendir. Gezegenimiz atmosfer adı verilen hava katmanıyla çevrilidir. Uzaydan bakıldığında Dünya’mızın atmosferi ince bir sis gibi görünür.

Hava katmanı, kara ve su katmanları ile temas halindedir. Dünya’mızı Güneş’in zararlı ışınlarından korur. Kar, yağmur, rüzgâr gibi hava olayları bu katmanda gerçekleşir.

Canlılar yaşamlarını sürdürmeleri için gerekli oksijeni hava katmanından sağlar.

Sıcak havalarda serinlemek için kâğıttan yelpaze yaparız. Yelpazeyi yüzümüze salladığımızda hissettiğimiz havadır.

Soluk alıp verdiğimizde akciğerimize hava dolar. Balonu şişirdiğimizde balonu şişiren de havadır.

Toprakta ve suda da hava vardır. Toprakta ve suda yaşayan canlılar bu havayı kullanır.

Özet olarak

Dünya’mız atmosfer adı verilen hava katmanıyla çevrilidir. Atmosfer, Dünya’mızı Güneş’in zararlı ışınlarından korur.

Kara katmanı üzerinde yaşadığımız yerdir. Deniz tabanları dahil tüm gezegeni kaplar.

Okyanuslar, denizler, göller, nehirler, yeraltı suları, kutuplardaki buzullar su katmanını oluşturur. Su katmanı Dünya yüzeyinin çoğunu kaplar.

Kara, hava ve su katmanları Dünya’mızın dış kısmında bulunan katmanlardır. Bunlar birbirleriyle temas halindedir. Şu andaki bilgilerimize göre Dünya’mız canlıların yaşayabildiği tek gezegendir. Dünya, canlıların yaşamak için ihtiyaç duyduğu suya, havaya, besine ve uygun sıcaklığa sahiptir.

Aşağıdaki ifadeleri, verilen kavramların uygun olanlarıyla tamamlayınız. Bir ifadeyi birden fazla yerde kullanabilirsiniz.

karalar – sular – hava katmanı – dağlar – atmosfer – su katmanı – buzullar
1 Dünya’nın yüzeyi ………………………………. ve ……………………………………… ile kaplıdır.
2 Dünya’nın etrafını saran katmana ……………………………………… adı verilir.
3 Hava katmanına ……………………………………… de denir.
4 Kara katmanı …………………………., ovalar, çöller ve deniz diplerinden oluşur.
5 Dünya yüzeyinde ………………………. karalardan daha fazla yer kaplar.

You may also like...

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir